Dhrtarastra powiedział: O Sanjayo, co robią moi synowie oraz synowie Pandu, którzy przepełnieni pragnieniem walki zgromadzili się na Polu Kuruksetra, miejscu dharmy?
W jaki sposób Arjuna został oszołomiony upadając w mrok ignorancji? Mówca Mahabharaty, Vaisampayana, zaczął następującymi słowy wyjaśniać temat Janmejayi w Bhisma Parva:
Dhrtarastra powiedział: „Proszę, powiedz mi co czynią moi synowie dowodzeni przez Duryodhana i synowie Pandu dowodzeni przez Yudhistirę? Zebrali się razem na Kuruksetrze, by walczyć.”
„Sam przecież powiedziałeś, że pragną walki. Dlaczego zatem pytasz, co tam robią?”
To miejsce jest miejscem świętym (dharma-ksetra). Sruti mówią:
Satapatha Brahmana, Madhyandiniya 14.1.1.2
„Kuruksetra jest sławne jako miejsce, które tworzy dharmę. Poprzez kontakt z tym wielkim miejscem, niegodziwy Duryodhana i jego towarzysze mogliby porzucić gniew i przyjąć ścieżkę dharmy. Pandavowie w naturalny sposób za nią podążają. Dlatego obydwie strony mogłyby być na tyle inteligentne, by nie zabijać własnych krewnych i przyjaciół, a raczej negocjować pokój.”
Dhrtarastra zewnętrznie pragnął pokazać Sanjayi, że poczułby ulgę gdyby tak się stało. Wewnątrz jednak, trudno mu było powściągnąć uczucie depresji. Wiedział, że w przypadku pojednania, jego synom byłoby bardzo trudno rościć sobie królestwo. „Jako, że Bhisma, który jest po naszej stronie nie może zostać pokonanym przez Arjunę, lepiej byśmy walczyli. Niech tak się stanie!” Jednak nie było stosownym, by okazać takie pragnienie.
Istnieje ukryte znaczenie w słowie ksetra (pole) w zwrocie dharma-ksetra. Pole to było miejscem wzrostu ziaren dharmy, w formie pobożnego Yudhistyry i jego towarzyszy. Co więcej sam Yudhistyra był inkarnacją dharmy. Pole jest miejsce wysiłku i kultywacji, na którym Krsna, Ten który użyźnia dharmę, mógł dodać entuzjazmu Yudhistirze. Pole jest miejsce wielu projektów jakimi są budowa irygacyjnych grobli, czy nawadnianie. Tutaj Krsna mógł na wiele sposobów asystować Yudhistirze pomagając wzrosnąć zbożom dharmy. To samo pole jest również miejscem, w którym rosną chwasty w formie Duryodhana i innych. Ci wrogowie zbóż, zostaną zniszczeni przez Krsnę.
Sanjaya powiedział: Widząc formacje żołnierzy Pandanów, Duryodhana zbliżył się do swego nauczyciela Drony i powiedział te słowa. „O nauczycielu, spójrz na wielką armię synów Pandu, którą zorganizował do walki twój inteligentny uczeń, syn Drapaudi.”
Zrozumiawszy to Dhriharastra zapragnął wojny. Wówczas Sanjaya powiedział te słowa, by uczynić Dhriharastrę świadomym przeszkód na drodze do spełnienia tego pragnienia.
Duryodhana widząc zorganizowanie żołnierzy (vyudham) przez Pandanów, przepełniony strachem wypowiada dziewięć wersów, poczynając od wersu trzeciego.
Widząc jak Dhrstadyumna, syn Drupada, zorganizował swych żołnierzy, krytykuje Dronacaryę mówiąc mu, że jest wielkim głupcem. Dhstadyumna był studentem Drony. Drona uczył go wiedząc, że uczeń ten urodził się po to, by go zabić . „Dhrstadhyumna jest bardzo inteligentny (dhimata), ponieważ zdobył wiedzę jak może cię zabić od ciebie samego, swego wroga. Spójrz tylko na rezultat, który przyniesie przyszłość!”
Są tam Satyaki, Virata i Drupada maharatha - odważni i doświadczeni w walce mężowie. Posiadają wielkie łuki i walczą na równi z Bhimą i Arjuną. Jest Dhrstaketu, Cekitana, królowie Kasi, Purujit, Kuntibhoja i Śaibya, najlepszy z wojowników. Są tam potężny Yudhamanyu, bohaterski Uttamauja, Abhimanyu oraz Pandavowie, pięciu synów Drapaudi.
„Pokonanie uzbrojonych w wielkie łuki (isvasa) dowódców tych żołnierzy będzie niemożliwością.” Ta sugestia oparta jest na sile broni. Yuyudhanah odnosi się do Satyaki. Saubhadra odnosi się do Abhimanyu. Draupadeyah odnosi się do pięciu synów Drapaudi, Prativindhya.
Maharathi to wojownik, który potrafi w pojedynkę walczyć z dziesięcioma tysiącami łuczników oraz jest ekspertem zarówno we władaniu bronią jak i w wiedzy pism objawionych. Atiratha to ten, który potrafi walczyć z niezmierzoną liczbą piechoty (mniejszą niż dziesięć tysięcy, ale większą niż tysiąc żołnierzy). Ratha to ten, który potrafi walczyć z tysiącem przeciwników. Każdy kto posiada mniejsze umiejętności od opisanych powyżej, nazywany jest ardha ratha.
O najlepszy z brahminów, bądź świadom tego kto jest po naszej stronie. Wymienię generałów mojej armii, byś mógł to w pełni zrozumieć.
Zrozum (nibodha) kto jest po naszej stronie. Wymienię ich po kolei, byś mógł całkowicie to zrozumieć (samjnartham). Słowo jest przeanalizowane jako samyak (pełna) jnana (wiedza).
Jesteś ty, Bhisma, Karna, Krpa - zwycięzca wojen, Asvattama, Wikarna, Bhurisrava i Jayadratha.
Saumadatti odnosi się do Bhurisravy, syna Somadatty.
Jest również wielu innych odważnych mężów, którzy gotowi są oddać za mnie swe życie. Są biegli w walce i uzbrojeni w różne bronie bliskiego i dalekiego zasięgu.
„Są gotowi oddać swe życie, by mi pomóc (tyakta jivitaha)” jest zamierzonym znaczeniem słów Dhuryodhana, choć dosłownie zwrot ten oznacza „Porzucili swe życia.”
W rzeczywistości sam Krsna powie:
Ci wojownicy zostali przeze mnie zabici zanim jeszcze rozpoczęła się ta wojna. Bądź mym instrumentem Arjuno. BG 11.33
W ten sposób dosłowne znaczenie słów Duryodhana jest również prawdziwe.
Nasza armia chroniona przez Bhismę nie jest tak silna jak armia pod ochroną Bhimy.
Nasi żołnierze nie spełniają standardów (aparyatmam): nie możemy walczyć przeciwko Pandavom.
Pomimo, że jesteśmy chronieni przez Bhismę, który posiada wielką inteligencję i jest doświadczony zarówno w teorii jak i w walce, jest on stronniczy wobec dwóch stron. Pandavowie są pod bardzo dobrą ochroną (paryaptam abhiraksitam) Bhimy, który choć nie jest zbyt inteligentny i obeznany z walką oraz teorią, sprawia, że posiadają moc, by walczyć przeciwko nam.
Będąc w atakującej formacji powinieneś chronić Bhismę ze wszystkich stron.
Dlatego powinieneś bardzo uważać. Chociaż twoja armia podzielona jest na wiele oddziałów (yatha bhagam) w celu wniknięcia w linie wroga (ayanesu), nie powinieneś porzucać swej przepisanej pozycji na polu bitwy. Bądź niezmiennym w swej pozycji i chroń Bhismę ze wszystkich stron, by walcząc z innymi nie został atakowany od tyły. Ukrytym znaczeniem jest: „Przetrwamy wyłącznie dzięki sile Bhismy.”
W tym momencie, by sprawić przyjemność Duryodhanie, senior pośród Kuru zadął w swą konchę rozbrzmiewającą niczym ryk lwa.
Bhisma, członek starszyzny Kuru, słysząc jak okazano mu szacunek, zapragnął sprawić przyjemność Duryodhanie i odegnać jego strach. W zadowoleniu zadął w konchę rycząc niczym lew. Zwrot simha nadam vindaya używa dwa razy tego samego źródła nad. Dosłownie znaczy to: „krzycząc niczym ryczący lew”. Zamierzonym znaczeniem jest według upamane karmani sutry zwrot: „rycząc niczym lew” (Panini 3.4.45).
Nagle rozbrzmiały Konchy i różnego rodzaju bębny czyniąc huk przypominający dźwięk gromu.
W chwili, gdy Bhisma zadął w swą konchę, rozbrzmiały instrumenty i konchy jego armii. Abhyahanayanta jest stroną bierną. Panava, anaka i gomukha są różnymi rodzajami instrumentów. Dźwięk był bardzo głośny, gdyż wszyscy zagrali w jednym momencie.
Wówczas Krsna i Arjuna, stojąc w ogromnym rydwanie zaprzęgniętym w białe konie, zadęli w swe boskie konchy.
Krsna zadął w Pancajayę, Arjuna zadął w Devadattę, a Bhima sławny ze swych wzbudzających grozę czynów zadął w wielką konchę Paundra. Yudhistira, syn Kuni zadął w Anantavijayę, a Nakula i Sahadeva zadęli w Sughosę i Manipuspakę.
Zostały tu wymienione wszystkie konchy zaczynając od Pancajayi, konchy Krsny.
Wówczas król Kasi - największy z łuczników, Sikhandi maharathi, Dhristadyumna, Virata, niepokonany Satyaki i Drupada synowie Drapaudi, oraz potężny Abhimanyu jeden po drugim zaczęli dąć w swe konchy.
Słowo aparajitaha znaczy niepokonany. Jednakże może być również przeczytane jako capa rajitah. Włączenie wcześniejszego ca jako części słowa zamiast oddzielenie zaznaczenia „i” znaczyłoby: „posiadający łuk”.
Ten wypełniający niebo i ziemię dźwięk złamał serca synów Dhrtarastry.
O królu, gdy obie armie gotowe były do walki, Arjuna z herbem Hanumana na swej fladze spojrzał na zgromadzonych synów Dhrtarastry, wziął łuk w dłonie i powiedział do Hrsikesy: O Acyuto, ustaw proszę rydwan pomiędzy dwoma armiami. W chwili rozpoczęcia wojny chcę zobaczyć tych, którzy pragną walki i tych, z którymi przyjdzie mi walczyć. Widzę, że ci, którzy zebrali się tutaj z pragnieniem zadowolenia głupich synów Dhrtarastry, są gotowi do wojny.
Gdy Arjuna zamilkł, Hrsikesa podjechał najlepszym z rydwanów i stanął pomiędzy dwoma armiami naprzeciw Bhismy, Drony i wszystkich książąt. Następnie powiedział: Spójrz na zebranych tu Kuru.
Pan Hrsikesa, pomimo bycia kontrolerem zmysłów każdego, gdy otrzymał polecenie od Arjuny, był pod kontrolą zaledwie jego słów. Tylko zobaczcie jak Prema kontroluje Pana! To jest ukryte znaczenie imienia Pana - Hrsikesa.
Bardzo ważne jest tu słowo Gudakesa. Aresa odnosi się do Visnu (a), Brahmy (ka) i Sivy (isa). Gudakesa oznacza tego, kto daje im (akesa) doświadczenie słodyczy uczucia do Pana, tak jak cukier (guda) daje doświadczenie słodyczy temu, kto go smakuje. Dlatego, Gudakesa odnosi się do osoby, która przejmuje kontrolę nad Krsną dając Visnu, Brahmie i Sivie sposobność doświadczenia Jego słodyczy. Gdy Najwyższy Pan Krsna, klejnot w koronie, źródło wszystkich avatarów, będąc kontrolowanym przez Premę wykonuje polecenie swego sługi Arjuny, w jaki sposób Visnu, Brahma i Siva, będące Jego nikłymi ekspansjami guna avatarów mogą pokazać swe moce? W zamian samemu manifestują głębokie uczucie wobec Pana czując, że odnieśli sukces.
Pan nieba duchowego (Mahavisnu) powiedział:
Gudakesa może również oznaczać pana (isa) snu (gudaka), kontrolera zmysłów. Nawet Krsna, który jest bezpośrednim kontrolerem mayi staje się kontrolowany przez Premę Arjuny. Krsna wypowiedział te słowa stając naprzeciw Bhismy, Drony i wszystkich królów.
Chociaż na słowo pramukhataha składają się tylko imiona Bhismy i Drony, odnosi się do wszystkich. Dlatego znaczeniem jest: „stając rydwanem naprzeciw Bhismy, Drony i wszystkich innych królów.”
Arjuna ujrzał po obydwu stronach ojców, dziadków, nauczycieli, wujów, braci, synów, wnuków, przyjaciół, szwagrów oraz wszystkich tych, którzy mu dobrze życzyli.
Putrai pautra odnosi się do synów, wnuków Duryodhana oraz innych wojowników po przeciwnej stronie.
Widok wszystkich krewnych sprawił, że syn Kunti przepełniony współczuciem w przygnębieniu powiedział.
O Krsno, gdy widzę wszystkich moich krewnych i przyjaciół zebranych tutaj, by walczyć ze sobą, moje ciało słabnie, usta wysychają, ciało drży i włosy jeżą się na skórze. Łuk wypada mi z ręki i pali mnie skóra.
Widok wszystkich znanych mi osób sprawił, że moje usta wyschły. Zwrot „stojąc tu” powinien zostać dodany na początku zdania: „Stojąc tu i widząc to wszystko czuję, że moje ręce i nogi utraciły swą moc.”
Nie mogę pozostać niewzruszonym. Mój umysł wiruje. O Keśavo, widzę niepomyślne rezultaty tej walki.
Zwrot nimitta użyty jest w sensie „końcowego rezultatu”, tak jak celem pieniędzy jest dobra rezydencja. Jeśli wygram tą wojnę i zdobędę królestwo, nie osiągnę szczęścia. Raczej będzie odwrotnie, będę cierpiał.
Nie widzę żadnego dobrego rezultatu z zabicia własnych ludzi w tej wojnie. O Krsno, nie pragnę zwycięstwa, królestwa ani szczęścia.
Nie widzę żadnego zysku z zabijania w ten sposób (na sreyo psyami). Pisma mówią:
Sannyasi zaangażowany w yogę oraz wojownik, który ginie twarzą zwróconą do swego wroga, osiągają planetę słońce. Paraśara Smriti 3.30
Dlatego będzie lepiej jeśli umrę. W zabijaniu ich ma żadnej pobożności.
„Ale przez walkę zdobędziesz sławę i królestwo.”
„Nie pragnę zwycięstwa, królestwa ani szczęścia.”
Jaki jest pożytek z królestwa, przyjemności czy nawet życia? Ci, dla których pragniemy tego wszystkiego, nauczyciele, ojcowie, synowie i dziadkowie, wujkowie, teściowie, wnukowie, szwagrowie i krewni stoją na polu bitwy ryzykując własne życie i bogactwo. Nie chcę zabijać, nawet jeśli miałbym być samemu przez nich zabity. O Madhusudano, nie uczynię tego nawet za zwierzchnictwo nad trzema światami, a co tu mówić o tej Ziemi. O Janardano, jakie szczęście osiągniemy zabijając synów Dhrtarastry?
Zabijając tych agresorów narażę się tylko na grzech, dlatego nie powinniśmy odbierać życia synom Dhrtarastry i ich krewnym. O Madhavo, jak możemy żyć szczęśliwie zabijając własną rodzinę?
Jednak powiedziane jest:
Podpalacz, ten kto truje, ten kto atakuje bronią, złodziej własności i żony, wszyscy oni są uważani za agresorów. Vasistha Smrti 3.19
I również powiedziane jest:
Bez namysłu należy zabić agresorów. Nie ma błędu w zabiciu ich. Manu Smrti 8.350
W taki sposób pisma polecają zabijanie w przypadku agresorów.
Arjuna odpowiada w tym wersie. Zabijając ich pozostaniemy żywi, jednak grzeszni. Powyższe instrukcje są z artha sastr, jednak te instrukcje są niższe od dharma sastra. Yajnavalkya mówi:
Ustanowione jest, że jeśli istnieje konflikt zasad w dwóch oświadczeniach smrti, rozum musi wziąć górę w wyborze poprawnej zasady. Jednakże w tym procesie należy wiedzieć, że zasady dharma sastra są silniejsze od tych w artha sastra. Yajnavalkya Smrti 2.21
Pomimo faktu, że są agresorami, są również acaryami. Zabijając acaryów popełnimy grzech. Również nie możemy być szczęśliwi w tym i następnym życiu, gdyż ten czyn jest przeciwko zasadom dharmy i przeciwko konkluzji rozumowania. W ten sposób mówi „Jak możemy być szczęśliwi zabiwszy własnych ludzi?”
Nawet jeśli owładnięci chciwością nie widzą błędu zniszczenia rodziny i grzechu zabicia przyjaciół, czy my, którzy potrafią dostrzec zło tego czynu, nie powinniśmy wiedzieć jak wycofać się z tego grzechu?
„Dlaczego zatem pragną walczyć przeciwne sobie strony?” Odpowiada tym wersetem.
„Owładnięci przez chciwość nie widzą winy w zniszczeniu rodziny, ani grzechu w zabiciu przyjaciół.”
Ze zniszczeniem rodziny, odwieczne prawe postępowanie rodziny zostaje zniszczone. Gdy dharma jest zniszczona, rodzina całkowicie wypełnia się adharmą.
Prawe postępowanie kultywowane i przekazywane przez wiele pokoleń, (sanatah kula dharma) zostanie zniszczone wraz ze zniszczeniem rodziny (kula kyase).
Wraz z dominacją adharmy, kobiety w rodzinie zostają zanieczyszczone. O Krsno, kiedy kobiety są zepsute powstaje mieszanie się varn.
Kiedy dominuje adharma, kobiety w rodzinie stają się zepsute (pradusyanti) stając się cudzołożnicami.
Mieszanie się kast w rodzinie przynosi piekło, dla tych którzy zniszczyli członków rodziny. Przodkowie upadają będąc pozbawionymi pinda i ofiar z wody.
Na skutek mieszania się varn, do czego przyczynili się zabójcy członków rodziny, zostają zarówno zniszczone zasady kastowe jak i rodzinne.
Z powodu błędu mieszania kast, zarówno zasady kastowe jak i rodzinne zostaną zniszczone (utsadyate).
O Janardhano, słyszeliśmy, że mężczyźni, których zasady rodzinne zostały zniszczone, żyją na zawsze w piekle.
Zamierzamy popełnić wielki grzech. Jesteśmy gotowi zabić własnych ludzi dla zdobycia szczęścia posiadania królestwa.
Byłoby lepiej dla mnie, jeśli synowie Dhrstarastry z bronią w dłoniach zabili mnie nieuzbrojonego i nie broniącego się.
Mówiąc w ten sposób Arjuna odłożył na bok swój łuk i strzały. Z umysłem pełnym niepokoju i rozpaczy, usiadł w swym rydwanie na polu bitwy.
Siadając w swym rydwanie (rathopaste) na polu bitwy (sankhe), Arjuna odłożył swe bronie.
Tak podążając za tradycją acaryów został ukończony komentarz pierwszego rozdziału Gity, Sarartha Varsini, by dać radość sercom wielbicieli.
